Voor de Observant schreef ik een nieuwe column.
Die kan je hier vinden.
“Op 14 mei lanceerde Google ‘AI overviews’. Bij een Google-zoekopdracht krijg je in de Verenigde Staten (wanneer Europa volgt, is nog onduidelijk) voortaan bovenaan een samenvatting te zien, gegenereerd op basis van het Gemini AI model, de tegenhanger van ChatGPT. De belofte is zoekwerk zonder ‘werk’.
Maar Gemini blijft, zoals ChatGPT, een taalmodel. Het voorspelt hoe een tekst verder gaat, niet of die klopt. Absurde fouten van Gemini doken al snel op. Is roken tijdens de zwangerschap een goed idee? Gemini raadt dagelijks zo’n twee tot drie sigaretten aan. Is Barack Obama moslim? Gemini lijkt die complottheorie te geloven.
Als Gemini zo veel fouten maakt, waarom gebruikt Google het dan? Een deel van het antwoord is hype: als technologiebedrijf moet je overal AI tegenaan gooien om relevant te blijven. Maar er speelt meer. Het is ook een stap in een langere strijd tegen de hyperlink.
De hyperlink belichaamt de digitale vrijheid: op het internet worden ideeën vrij gedeeld en gelinkt. Wikipedia laat je bijvoorbeeld eindeloos verder klikken om je dorst naar kennis te stillen. De grote techbedrijven vinden hyperlinks echter maar niets. Het leidt je weg van hun platform en inkomsten. Daarom is op Facebook een foto delen effectiever dan een websitelink. Een foto houdt de aandacht op het platform.
De statistieken van websitebezoekers tonen dat platformen zoals Facebook, YouTube of Reddit nog amper verkeer doorsturen naar externe websites. Dat proces is langzaam gegaan. In het begin bracht een account op sociale media nog heel wat verkeer op. Maar als kokende kikkers merkten we niet dat techbedrijven steeds minder mensen door lieten klikken. De enige uitzondering waren zoekmachines zoals Google, maar ook die dreigt te verdwijnen. Google kopieert al langer citaten van websites op haar eigen pagina zodat je niet meer doorklikt. Met Gemini gaat het een stap verder.
Het gaat hierbij om meer dan fatsoen. De techbedrijven dreigen de tak af te zagen waarop ze zitten. Ze produceren geen eigen inhoud en zijn dus afhankelijk van wat externe websites produceren. Maar als niemand meer doorklikt, verliezen externe websites hun advertentie-inkomsten en verdwijnen. Het einde van de hyperlink dreigt het einde van het internet te worden, of toch van de redenen om online te blijven.
Massimiliano Simons, universitair docent techniekfilosofie”
Massimiliano Simons 